Weet je wat ‘eucharistie’ betekent? Je hebt vast wel een idee bij de inhoud van het rooms-katholieke gebruik dat lijkt op ‘onze’ Maaltijd van de Heer, ‘ons’ Heilig Avondmaal. Maar dat dit woord dankzegging betekent, is waarschijnlijk minder bekend bij je. In het boek ‘Duizendmaal dank’ van Ann Voskamp is dit het sleutelwoord. De grondwoorden betekenen zoiets als vreugde en genade. Volgens Ann Voskamp, door haar gelezen bij Augustinus, is vreugde het doel van een leven dat ten volle geleefd wordt, het doel van ieder mens. En dan een citaat uit het boek: “Zolang we dankbaar kunnen zijn, is er altijd vreugde mogelijk.” Het lijkt vanzelfsprekend, maar het feit dat er een boek vol over geschreven is, laat zien dat deze uitspraak allerlei lagen bevat én dat dankbaarheid zo makkelijk nog niet is. Ik neem je graag mee, aan de hand van dat boek, in een overweging over dankbaarheid en vreugde, ook in tijden als deze.

Laat los
Vorige week heb je misschien wel nagedacht over tien dingen om dankbaar voor te zijn op een dag. Vond je het moeilijk of niet? Ongetwijfeld speelt karakter hierin ook een rol; als het glas bij jou altijd halfvol is, zie je vast meer om dankbaar voor te zijn. Om je een beetje te prikkelen: Ann Voskamp stelde zichzelf ten doel een lijst op te stellen van duizend (ja, duizend!) dingen waarvoor ze dankbaar was. Dat had grote gevolgen voor hoe ze haar omgeving beschouwde in het leven van alledag.
Maar nu ik. Jaren geleden bad ik: “God, geeft U mij ogen om te zien hoe aanwezig U bent in het leven van elke dag.” Ik durf wel te stellen dat dat gebed verhoord is. Ik zie Hem in het winterkoninkje dat steeds in de tuin komt, in de schoonheid van de perenbloesem, in de onbevangenheid van onze dochters, in een kaartje op het juiste moment, in verbondenheid ten tijde van verdriet. En ik dank God ervoor. Dankbaarheid is een belangrijke waarde in ons gezin. En makkelijk te bereiken als ik zoals vandaag in de tuin met mijn man een salade eet met spinazie uit eigen grond, terwijl de baby van zes weken ligt te slapen na een prima nacht, de peuter eindeloos lief met playmobil speelt en de kleuter weer fijn op school is. Geen punt, die tien dingen om dankbaar voor te zijn. Maar waar ik de laatste tijd over nadenk, ook naar aanleiding van ‘Duizendmaal dank’, is de vraag of ik ook dankbaar kan zijn in de moeite die het leven kan brengen. Ik kan al chagrijnig worden van ruziënde kinderen en na een rotdag vind ik mezelf echt zielig. En moet je nagaan, dat is nog niet eens échte moeite. Maar om dán te danken? Dan vind ik het een stukje moeilijker, en voelt het alsof ik beter verdien dan wat ik op dat moment ontvang. Echter, dankbaarheid in verdriet brengt je tot diepe vreugde.  “Daar zie ik het, het geheim van de vlam van vreugde: laat los. Laat los in volle nederigheid. Laat los die drang om iets te doen, die drang om te beheersen… laat je eigen weg los, laat je eigen angsten los. Laat God zijn wind laten waaien, Zijn tegenslagen, zuurstof voor de vlam van vreugde. Houd je handpalm open en heb vrede. (…) De volheid van vreugde vind je alleen in het leeg worden van de wil. En ik kan mezelf leeg maken. Ik kan het omdat het tellen van Zijn genadegeschenken me heeft leren zien hoe Hij mij koestert, mij vasthoudt, hoe ik voor Hem van de grootste waarde ben. (…) En ik open nederig mijn handen om mijn wil te laten ontsnappen en de Zijne te ontvangen, Zijn wind te aanvaarden. Ik aanvaard de gave van het nu zoals het is – aanvaard God – want ik kan God niet ontvangen als ik niet wil ontvangen wat Hij geeft. Het vlammetje van vreugde flakkert op, krijgt lucht, gevoed door de wil van God – gevoed door Hem.”  En ik neem me voor om bij de eerstvolgende neiging om een van mijn kinderen aan te spreken eerst God te danken voor dat kind, dat geschenk. Ik denk zomaar dat mijn reactie op het kind spontaan verandert…

Let’s go!
En nu denk je: hoe dan? Het klinkt allemaal zo abstract: loslaten, je laten vullen, leeg maken. En in rouw, verlies, teleurstelling ga ik God toch niet danken?! Maar het hoopvolle is dat dit verhaal begonnen is met een lijst van duizend dingen om dankbaar voor te zijn. En die dankbare opsomming, samen met eerlijkheid naar jezelf, tijd om na te denken, de Bijbel erop na te slaan, bracht Ann Voskamp tot de ontdekking van het volle leven. Het boek heeft bij mij persoonlijk een enorm verlangen opgewekt: zó wil ik leven! Dichtbij de Heer, verzekerd van Zijn liefde. Het vraagt vertrouwen en tegelijkertijd groeit het vertrouwen in Hem als ik zo leef. En ik ben verwonderd over de manier waarop eucharisteo, het Griekse grondwoord, tot leven is gekomen én hoe het steeds weer terug te vinden is in de Bijbel, in het leven van Jezus bijvoorbeeld. Een laatste citaat: “In eucharisteo zijn de knieën het uitgangspunt voor het leven.” Het beschaamt mij én moedigt me aan om te bidden, met een aarzelend ‘Uw wil geschiede’. Durf jij het aan? Ik hoop dat je in deze tijd, waarin corona je het leven misschien wel heel moeilijk maakt, of waarin je je realiseert dat je tijd over hebt maar nog steeds niet tot die stille tijd komt, dankbaarheid wilt en kunt oefenen. Begin eens aan die opsomming, die misschien wel jaren kost. Het zal je dichter bij de Heer brengen en daarmee dichter bij het leven dat ten volle geleefd mag worden in vreugde.

VERDIEPINGSVRAAG
In hoeverre is jouw dankbaarheid gerelateerd aan vreugdevolle dingen in je leven en wat zou het voor gevolgen hebben als je juist op stressvolle of geïrriteerde momenten gaat danken? Try this at home